|
Waħda mill-knejjes sbieħ li hemm f’Bormla żgur li hija dik iddedikata lil San Pawl Appostlu. Skont tradizzjoni qadima ħafna, jgħidu li din il-knisja nbniet fix-Xatt ta’ Bormla, fejn San Pawl siefer minn Malta wara n-nawfraġju tiegħu fis-sena 6OW.K.
L-istoriku Achille Ferres jgħid li l-ewwel knisja ddedikata lil San Pawl ġiet mibnija fis-sena 1590. Kienet twaqqfet fit-3 ta’ Ottubru 1590, permezz tal-Atti tan-Nutar Andrea Albano. Din il-knisja tħallielha l-obbligu li tagħmel il-festa tal-Konverżjoni ta’ San Pawl fil-25 ta’ Jannar ta’ kull sena. Dan l-obbligu kien isir mill-qliegħ fuq għalqa qrib l-istess knisja, bħalma jżidu wkoll f’att tal-istess nutar tad-9 ta’ Ottubru 1608.
Knisja Ġdida
Maż-żmien din il-knisja ta’ San Pawl kienet kważi abbandunata, tant li kienet meqjusa bħala fqira ħafna. Għalhekk inħass il-bżonn li tinbena mill-gdid. Ġiet mibnija eżatt fl-istess post fejn kienet il-knisja l-qadima. Skont l-Atti Ċivili tal-Kurja ta’ Malta, it-tqegħid u t-tberik tal-ewwel ġebla sar fil-11 ta’ Awwissu 1735 mill-Isqof Fra. Paolo Alferan de Bussan fi żmien il-Gran Mastru Manwel de Vilhena. Kienu preżenti l-kleru ta’ Bormla u għadd sabiħ ta’ Bormliżi.
Il-Knisja minn ġewwa
Il-knisja kif inhi llum kienet lesta fis-sena 1740, u ġiet imbierka mill-istess Isqof sena wara fl-1741. Din il-knisja, li hi mfassla fit-tond fuq stil Doriku, għandha tliet altari. Il-kwadru titulari tal-Konverżjoni ta’ San Pawl huwa kapulavur xogħol tal-Bormliż Rokku Buhagiar, l-aħħar artist Malt ital-Barokk, li sar flok ieħor li kien ta’ Franġisku Zahra. Dan ġie mibdul b’ordni tal-Isqof Fra Vincenzo Labini, u għamel żmien fis-sagristija tal-istess knisja. Fl-altar tal-lemin hemm kwadru artistiku ħafna ta’ Franġisku Zahra li jirrappreżenta l-martirju ta’ Santa Barbara. Fuq l-altar l-ieħor hemm pittura tal-Bormliż Ġanni VeIla li turi s-Sagra Familja. Dan il-kwadru tqiegħed flok ieħor li kien jirrappreżenta lil San Franġisk de Paola. Dan it-tibdil sar fil-11 ta’ Mejju tal-1919, fi żmien il-Prokuratur Mons. Spiru Penza li kien devot ħafna tas-Sagra Familja.
Ħdejn l-altar maġġur kien hemm ukoll żewġ kwadri laterali li jirrappreżentaw, wieħed il-Qawmien ta’ Lażżru u l-ieħor il-Laqgħa ta’ San Duminku ma’ San Franġisk. Dan tal-aħħar huwa kopja ta’ Mattia Preti. Illum dan il-kwadru qiegħed f’kamra viċin is-sagristija. Il- kwadru tal-Qawmien ta’ Lażżru ħadd ma jaf x’sar minnu.
Statwi
Statwa sabiħa ferm tal-kartapesta hija dik tal-Qalb ta’ Ġesł, xogħol tal-magħruf statwarju Karlu Darmanin. Statwa oħra fl-injam hija dik ta’ Santa Marija Goretti li inagħtat mill-familja Caruana b’wegħda. Hemm ukoll vara, jew aħjar bust, tal-”Ecce Homo” li llum jinsab fis-sagristija. Sa qabel il-gwerra kien hemm devozzjoni kbira lejn dan l-”Ecce Homo”.
Fl-istess knisja kien hemm għal żmien twil l-istatwa sabiħa ta’ Sant’Andrija, xogħol artistiku mill-aqwa fi-injam tal-Bormliż Salvu Psaila. Illum din il-vara artistika tinsab fis-sagristija tal-parroċċa, fin-niċċa l-qadima tal-Kunċizzjoni.
Fost l-opri artistiċi oħrajn li hemm fil-knisja ta’ San Pawl, ta’ min isemmi l-lampier tal-fidda, żewġ sferi għal Ġesł Sagramentat u żewġ kalċijiet sbieħ ferm, wieħed minnhom tal-Kan. Mons. Dun Spir Penza. Kien hemm ukoll sett sabiħ tal-lama li kien jikkonsisti f’ventaltar, żewġ tużelli u pjaneta. Sabiħ ferm ukoll huwa l-paviment tal-irħam li tħallas mill-Ammiraljat meta dan kien imexxi t-tarzna, bħala radd ta’ ħajr għax-xogħol li kien sar biex titwessa t-triq quddiem il-knisja. Hemm ukoll statwa antika ta’ Ġesł Bambin.
|
